วันศุกร์ที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2556

สมองและการเจริญเติบโต

สมองและการเจริญเติบโต

     ไม่มีอะไรในจักรวาลนี้ที่ จะมีความมหัศจรรย์และซับซ้อนมากเท่ากับสมองของมนุษย์ โดยเฉพาะขบวนการและปัจจัยต่างๆ ที่ให้กำเนิดเซลล์เนื้อเยื่อของระบบประสาท ควบคุมเซลล์ประสาทที่เจริญเติบโต จนพัฒนาการมาเป็นสมองมนุษย์ที่เติบโตสมบูรณ์แล้ว นับว่าเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดต่อการพัฒนาและความอยู่รอดของมนุษย์ชาติ ซึ่งคุณพ่อคุณแม่ต้องเรียนรู้เพื่อใช้ในการพัฒนาสมองเด็กทุกคนให้เป็นคนเก่ง และคนดี
               

 
     ระบบประสาทในมนุษย์เกิดจากเนื้อเยื่อบุผิว Ectoderm ด้านบนของตัวอ่อนหลังจากปฏิสนธิแล้วประมาณ 3 - 4 สัปดาห์ เมื่ออายุทารกในครรภ์ได้ 16 สัปดาห์หรือ 4 เดือนกว่าๆ ก็จะมี หู ตา อวัยวะต่างๆ เกิดขึ้น และเมื่อตั้งครรภ์ได้ 5 เดือนทารกในครรภ์จะสามารถเคลื่อนไหวตัวได้เอง จนบางวันคุณจะรู้สึกว่าทารกเคลื่อนไหว เพราะระบบประสาทจะส่งเส้นประสาทไปเลี้ยงกล้ามเนื้อทำให้เกิดการเคลื่อนไหว ขึ้นได้นั่นเอง

     สมองเป็นอวัยวะที่เติบโตอย่างรวดเร็วมาก โดยเฉพาะในวัยแรกของชีวิตตั้งแต่ระยะในครรภ์จนถึง 6 ปี เพราะว่าสมองกับระบบประสาทไม่ได้ทำหน้าที่เป็นเพียงอวัยวะธรรมดาๆ แต่เป็นอวัยวะควบคุมและจัดระเบียบการทำงานต่างๆ ของร่างกาย โดยระบบอวัยวะและเนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกายที่จะเติบโตขึ้นมา จะต้องถูกเหนี่ยวนำหรือถูกควบคุมโดยสมองจึงจะมีพัฒนาการตามปกติได้

ความสำคัญของสมองต่อการพัฒนาเด็กปฐมวัยแบบบูรณาการ

- สมองควบคุมและโปรแกรมกำกับการเจริญเติบโตของร่างกายทั้งหมด

- สมองควบคุมการทำงานของระบบร่างกาย พัฒนาการ เนื้อเยื่อ และเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย

- สมองเป็นรากฐานของการพัฒนาทุกๆ ด้าน ทั้งร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สติปัญญา ความเฉลียวฉลาด ภาษา วัฒนธรรม ทักษะการสื่อสาร สังคม มนุษย์สัมพันธ์ คุณธรรม และจริยธรรม

- สมองเป็นระบบของการรับรู้ ประมวลข้อมูล เรียนรู้ เก็บความจำ และประสบการณ์ต่างๆ ที่สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับตัวเราและความสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม

- สมองควบคุมการตอบสนองต่อสิ่งเร้าต่างๆ  ควบคุมพฤติกรรม ปฏิสัมพันธ์กับผู้คนและสิ่งต่างๆ เป็นรากฐานของบุคลิกภาพ ความแตกต่างระหว่างบุคคล

- สมองเรียนรู้ภาษา ขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรม

- สมองควบคุมสมาธิ ความสนใจ การตัดสินใจ ความเข้าใจเกี่ยวกับเหตุผล ความรู้สึกผิดชอบชั่วดี จิตวิญญาณ จริยธรรม และคุณธรรม

- การพัฒนาของสมองเป็นปัจจัยที่กำหนด ศักยภาพ อนาคต และคุณภาพของชีวิตของคน

     การเจริญเติบโตของสมองจะมีเซลล์ประสาทที่ยื่นเส้นใย Axon เข้าไปสัมผัสและสร้างจุดเชื่อมต่อ Synapse กับเซลล์ประสาทอื่นๆ ทำให้เกิดการรับความรู้สึก สามารถควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ ดังนั้นถ้าพัฒนาการของสมองเกิดการล้มเหลวหรือระบบประสาทเกิดพิการขึ้น อวัยวะส่วนที่เกี่ยวข้องก็จะหายไปหรือไม่พัฒนาเลย จะเห็นว่าสมองกับระบบประสาทในทารกแรกเกิดไม่ได้เป็นเพียงอวัยวะที่ทำหน้าที่ เป็นอิสระเท่านั้น แต่ยังมีความสำคัญต่อพัฒนาการของอวัยวะทั้งหมดในร่างกาย โดยภายใน 4 ปีแรกของการเติบโตเด็กสมองจะมีพัฒนาการเกือบ 80% และยังเหลือบางส่วนที่ค่อยๆ เติบโตอย่างเป็นขั้นเป็นตอนจนอายุครบ 10 ขวบสมองก็จะมีขนาดใกล้เคียงกับผู้ใหญ่

     อย่างไรก็ตามในขวบปีแรก   6 ปีสมองจะเติบโตและวงจรประสาทก็จะมีความซับซ้อนมากขึ้นด้วย เซลล์ประสาทภายในสมองจะทำหน้าที่คล้ายวงจรไฟฟ้าหรือวงจรคอมพิวเตอร์ จะมีการสัมผัสและเชื่อมต่อกับเซลล์อื่นๆ กันเป็นเครือข่าย มีการส่งสัญญาณประสาทไฟฟ้าและสารเคมีเพื่อส่งข่าวสารพร้อมกระตุ้นการทำงาน ซึ่งกันและกัน อย่างเช่น เมื่อเซลล์ประสาทสมองงอกกิ่งก้านสาขาออกไปที่กล้ามเนื้อก็จะควบคุมการ เคลื่อนไหวที่เชื่อมต่อกับประสาทตา เพื่อรับภาพเข้ามาให้สัมผัสกับเซลล์ประสาทอื่นๆ สร้างการส่งกระแสเชื่อมโยงนี้ทำให้เกิดความคิดต่างๆ ขึ้น อาจกล่าวได้ว่าเซลล์ประสาทที่รวมกันเป็นสมองของมนุษย์เป็นอวัยวะที่ซับซ้อน ที่สุดเท่าที่มนุษย์เราเคยรู้จักกันมา 

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น